Muslimgauze - Elektronik Müziğin İslami Yüzü

2005'te Trendsetter dergisinin Noize eki için yazdığım bir inceleme yazısı. Muslimgauze'un bu yazıdan sonra bir albümü daha çıktı Manchester camii'ndeki canlı bir performansının master edilmesiyle. Iyi okumalar.

Asıl adı Bryn Jones ancak ilk bakıldığında Muslimgauze adının Müslüm Gürses’e olan benzerliğiyle dikkat çekiyor. Albüm üretkenliği konusunda da Müslüm Gürses’le ortak yönleri var, hatta biraz nebze geçiyor da. Muslimgauze’un ilginçliği bununla da bitmiyor. Muslimgauze katı bir müslüman olmamasına ve ortadoğuya hiç gitmemiş olmasına rağmen, Filistin Kurtuluş Örgütü’ne ciddi destek verdi ve bu gerek müziğine ve gerek prodüksiyonlarının isimlerine açık şekilde yansıdı. Zaten Muslimgauze projesinin kuruluşu da İsrail’in Lübnan’ı işgal edişine (1982) dayanıyor. Ancak asıl önemli olan Muslimgauze’un elektronik müzik açısından etkisi elbette.

1961-1999 yılları arasında yaşayan ve prodüksiyon yaşantısı 21 yaşında başlayan Muslimgauze 17 yılda 120’den fazla albüm ve 60’tan fazla plak bıraktı. Hala çalıştığı plak şirketi Staalplatt’tan bıraktığı çalışmalarını içeren yeni albümler çıkıyor. Eski albümlerinin yeniden basımları ise diğer bütün albümler gibi 500-1000’erlik seriler halinde basıldığından bulunması imkansız bir hal alıyor.

Muslimgauze’u yılda yaklaşık 7 albüm üretmeye iten elbette ki müzikal dehasının yanında matematiksel yeteneği ve politik görüşü. Albümlerinin her birinin bir politik fikre ya da tarihsel bir kanıta dayandığını söylüyor bir röportajında. Fatah Guerilla, The Rape Of Palestine, United States of Islam, Vote Hezbullah, Hebron Massacre ve Izlamaphobia gibi birçok özgün isimli albüme sahip ancak özgünlük sadece albümlerin isimlerinde değil.

Tabla gibi birçok etnik vurmalı ve üflemeli müzik aletinin elektronik müzikle tanışması Muslimgauze sayesinde oldu. Görüş açısından Ortadoğu’ya ve Arap dünyasına olan ilgisinin temel bir göstergesi olan bu ikili iletişim, sonraki dönemde Rootsman, Tabla Beat Science ve Talvin Singh gibi önemli isimlere örnek oldu.

Müzikal açıdan prodüksiyonlarının çoğunda deneysel bir tarzı benimseyen Muslimgauze’un müziğini tanımlamak oldukça zor. Ambient, endüstriyel, minimal, dub, breakbeat ve idm gibi birçok türde eserleri var. Bunun sebebi de Muslimgauze’un türlere bağımlı olarak üretkenliğini yönlendirmekten ziyade hayata, okuduklarına, gördüklerine ve düşündüklerine dayanarak müzik yapması. Sample kullanımı, daha ziyade Muslimgauze’da bu kayıt parçaları oluyor, oldukça yoğun. Vokallere gelince, tüm sözlerin içeriksel bir etkinliği var ancak ritm ve melodi açısından da bir bütünün parçaları olarak işlenmişler. Çok sesli vuruşların ve sakin bir elektronik altyapının hakim olduğu şarkılarının genelinde her zaman bir hikaye ya da fikri anlatmaya çalıştığından birçok noktada (Hikayenin önemli bir noktasında) da vuruşları ünlem olarak kullandığı hissini dinleyene açıkça aktarıyor.

Muslimgauze’un bir diğer özelliği ise kışkırtıcı albüm kapakları. Betrayal (İhanet) albümünün kapağında Yaser Arafat ile İzhak Rabin’in barış görüşmeleri sırasında el sıkışırken çekilen resmi var. Yazı ise Yaser Arafat’in elinin üzerinde.

Sayısı 120’yi aşan albüm ve plaklarını incelemek için kitap çıkarmak gerekeceğinden hiç o konuya girmeyeceğim ancak kendimce size bir fikir verebilecek bir en iyi 10 albüm sıralaması yaptım, umarım faydalı olur. Albümlerini edinme imkanı kısıtlı olduğundan internet bu konudaki tek kaynak olarak önümüzde duruyor.

Muslimgauze adı fazla bilinmeyen ancak elektronik müziğin gelişiminde önemli rol oynayan kişilerden biri. Özgün kişiliği ve bunun eserlerine olan etkisi gerçekten onu dikkatlice incelenmesi gereken biri haline getiriyor. Diğer birçok ünlü müzisyen gibi genç yaşta kanındaki bir bakteriden ölmüş olması ise çok önemli bir kayıp. Kalan eserlerini dinleyip ondan bir miktar da olsa ilham almamız gerekiyor.

En iyi 10 albümü:

1) City of Djinn (Rootsman’le birlikte)
2) Dome of The Rock
3) Ayetollah Dollar
4) Chapter of Purity
5) Kashmiri Queens
6) Citadel
7) Box of Silk and Dogs
8) Baghdad
9) Vote Hezbullah
10) Izlamaphobia

Sühan Gürer